Nationaal Museum van Wereldculturen doneert ruim 800 afbeeldingen in het kader van Internationale Vrouwendag 2020

Tussen de veelal mannelijke verzamelaars die hebben bijgedragen aan de vorming van wat nu de Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen is, leverde Josephine Powell een uitzonderlijke bijdrage.

De Amerikaanse fotografe (1919-2007) bracht haar leven grotendeels in de moslimwereld door. Ze begon als vluchtelingenwerker, bleek een begaafd fotograaf, en werd min of meer bij toeval verzamelaar en onderzoeker. Toch was ze in de eerste plaats een reiziger, een rusteloze vrouw die verliefd werd op het ongecompliceerde leven van de nomaden en dorpelingen die ze tegenkwam.
Omringd door haar vele vrienden en bewonderaars wijdde ze het laatste deel van haar leven aan haar grootste passie, de materiële cultuur van de nomadische bevolking van Anatolië. Over haar privéleven was ze doorgaans gesloten. In de paar interviews die ze gaf, praatte ze liever over haar werk, en vooral haar liefde voor Anatolische kilims en platte weefsels. We weten niet waarom ze zich prettiger voelde in de afgelegen dorpen van Pakistan en Afghanistan dan in de welgestelde New Yorkse omgeving waarin ze opgroeide, maar we weten wel dat ze door haar werk de vaardigheid wilde laten zien en esthetiek van vrouwen voor wier cultuur ze een diep respect had. Uiterlijk was ze een etnograaf zoals zovelen, maar verzamelde opvallend veel alledaagse voorwerpen.

Powell had een goed oog voor esthetiek. Toch was ze even geïnteresseerd in de omstandigheden waarin de verzamelde objecten werden gemaakt of gebruikt. Deze reeks eigenschappen maakte haar een veelgevraagde verzamelaar voor etnografische musea zoals het Tropenmuseum en het Wereldmuseum. Ze begon haar baanbrekende activiteiten in de periode waarin de betrekkingen tussen de nieuwgevormde naties in het Oosten en hun voormalige koloniale heersers onderwerp van twist waren. In een tijd dat er politieke onrust was in de museumwereld, probeerde ze afstand te houden. Het Tropenmuseum wilde haar collecties graag aanschaffen ter ondersteuning van haar pleidooi voor meer empathie en financiële hulp aan de ontwikkelingslanden. Toch was Powell op haar hoede voor dergelijke pretenties. Ze zag zichzelf liever als een cultureel vertaler, iemand die kennis overdraagt ​​van de ene samenleving naar de andere, terwijl ze probeerde te voorkomen dat de authentieke betekenis verloren zou gaan ging in het proces.

Dankzij Josephine Powells grondige en systematische manier van verzamelen heeft het Nationaal Museum van Wereldculturen nu meer dan 3.000 objecten uit de gemeenschappen waarin ze verbleef. Een deel daarvan wordt in het kader van Internationale Vrouwendag in 2020 via Wikimedia Commons belicht. Bekijk de collectie op Wikimedia Commons.

Bron: Judith Vos, with contributions by Mohamed Saadouni, Mirjam Shatanawi and Deniz Ünsal Josephine Powell (1919-2007). Traveller, photographer, collector in the Muslim world. Bulletin 384. Amsterdam: KIT Publishers