Colleges en schrijven voor Wikipedia: tevreden gegrom

door Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar West-Indische letteren aan de Universiteit van Amsterdam

Het Caraïbisch gebied is lang een stiefkindje van Wikipedia geweest. Er zaten gigantische gaten in het aanbod aan artikelen over de complexe, uitgebreide regio. Met gerichte bijeenkomsten wordt daar de laatste tijd geprobeerd wat aan te doen.

Op het terrein van de cultuur (in de meest brede zin) doe ik mijn best door mijn derdejaars BA-studenten aan de UvA als eindopdracht van het vak over Nederlands-Caraïbische cultuur en literatuur een Wikipedia-artikel te laten schrijven. Dat mag over een auteur of literaire tekst gaan, maar ook over een onderwerp als het onderwijs, het carnaval, de culinaire cultuur of een Caraïbische godsdienst als winti. Dit jaar werd voor de 13^ekeer zo’n opdracht opgegeven, zij het nu met een betrekkelijk kleine groep met ook nog enkele uitvallers. Uiteindelijk werden er artikelen geschreven over de roman De rots der struikeling van de Curaçaose auteur Boeli van Leeuwen, de dichtbundel Habitus van Radna Fabias, over de Arubaanse kinderboekenschrijfster Desiree Correa en over de Surinaams-Nederlandse dermatoloog Henk Menke.

Voor alle studenten was dit hun eerste Wikipedia-artikel en het leverde enkele curieuze ervaringen op. Zo werd het Nederlandstalige stuk over Henk Menke geplaatst op de Engelstalige Wikipedia – waar de dienstdoende bobby’s natuurlijk direct ingrepen. De studente die een stuk schreef over Desiree Correa, maakte keurige paragrafen met biografische en bibliografische informatie, maar ook een fraaie paragraaf over Correa’s bekendste kinderboek, Mosa’s eiland. Daar werden we op de vingers getikt door een Wikipediaan, want: “Origineel onderzoek is echter niet toegestaan: de feiten uit de bespreking moeten terug te vinden zijn in onafhankelijke, secundaire bronnen.” Nu, dat haalt je de koekkoek, dan zakt het hele artikel in elkaar, want de ijverige studente had contact gemaakt met Correa op Aruba, voor biografische feiten en een lijst van al haar publicaties – die werkelijk nergens te vinden waren. De studente draaide de verwijdering van een lap tekst optimistisch terug, want waarom zou de informatie over een ander bekend kinderboek, Mein Kampf, van de Oostenrijks-Duitse kinderboekenschrijver Adolf Hitler dan wèl BINNEN het artikel opgenomen mogen worden? Al snel werd duidelijk waarom. Omdat Mein Kampf in tegenstelling tot Mosa’s eiland een eigen artikel heeft en om die reden ook niet uitvoerig wordt besproken in het artikel over Hitler. Zo doende kreeg ook het boek Mosa’s eiland de luxe van een eigen lemma.

Moeilijker had het de student die schreef over de poëzie in Habitus dichter Radna Fabias. Die bundel verdient wel een afzonderlijk lemma, want nooit eerder was een Nederlandstalige debuutbundel zó succesvol: vijf poëzieprijzen raapte Fabias ermee op! Het is natuurlijk enigszins mal om te veronderstellen dat je zo’n artikel zou kunnen schrijven, of zelfs alleen maar beschrijven zonder enig ‘origineel onderzoek’. Het wordt dan eigenlijk per definitie een lemma in termen die schrikbarend objectief en oppervlakkig blijven. Tegelijkertijd is Wikipedia wel een encyclopedie en geen uit de klauwen gelopen collectie essays. Dus stelde ik deze student voor een enigszins objectieve beschrijving van de bundel aan te leveren, en zich lekker uit te leven in een diepgaand essay dat hij kon plaatsen op de blogspot Caraïbisch Uitzicht. En zo geschiedde: het Wikipedia-lemma werd geschreven en het essay verscheen onder de chique titel ‘De gespleten verschijningsvorm: een post-koloniale analyse van Habitus’ (9 juli 2019). Er steeg een tevreden gegrom op bij twee gremia.